Ərzaq təhlükəsizliyi iqlim dəyişikliyi qarşısında bəşəriyyətin üzləşdiyi əsas qlobal problemlərdən biridir. İqlim dəyişikliyi qida istehsalına birbaşa təsir edir, qidalanmanı pisləşdirir, insanların daha çox ac olmasına və hər kəsi qidaya çıxışı ilə bağlı problemlərə gətirib çıxarır.
Ərzaq təhlükəsizliyi və iqlim dəyişikliyi arasında əlaqənin əsas aspektləri:
1. Məhsuldarlığın azalması. İqlim dəyişikliyi məhsulun məhsuldarlığına mənfi təsir göstərə biləcək ekstremal hava şəraitinə gətirib çıxarır. Tez-tez baş verən quraqlıqlar, daşqınlar, dolu və digər təbii fəlakətlər məhsulu təhdid edir və məhsulu məhv edə bilər.
2. Bitki və heyvanlarda xəstəliklərin artması. İqlim temperaturunun və rütubətin artması zərərvericilərin və xəstəliklərin yayılmasına kömək edir ki, bu da məhsuldarlığın azalmasına və heyvandarlıq məhsullarının miqdarının azalmasına səbəb ola bilər.
3. Qida təhlükəsizliyinə təhdid. Kənd təsərrüfatı istehsalının azalması, torpağın və suyun keyfiyyətinin pisləşməsi, yoxsul və ac insanların sayının artması bir çox ölkələrin ərzaq təhlükəsizliyini təhdid edir.
Ərzaq təhlükəsizliyi və iqlim dəyişikliyi ilə bağlı problemlərin aradan qaldırılması üçün kompleks tədbirlər sistemi lazımdır, o cümlədən:
- kənd təsərrüfatında məhsuldarlığın artırılmasına, iqlim dəyişikliyinə davamlılığa və zərərvericilərin azaldılmasına yönəlmiş yeni texnologiyaların tətbiqi;
- davamlı kənd təsərrüfatına və heyvandarlığa keçid, biomüxtəlifliyin qorunması və kənd təsərrüfatının yaxşılaşdırılması kimi aqroekoloji tədbirlərin həyata keçirilməsi;
- iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşma və onun kənd təsərrüfatına mənfi təsirini azaltmaq üçün tədbirlərin işlənib hazırlanması, məsələn, su anbarlarının təşkili, meşələrin salınması, fövqəladə hallara cavab planlarının yaradılması və s.
Qida təhlükəsizliyi və iqlim dəyişikliyi planetimizin bütün sakinləri üçün qidanın mövcudluğunu təmin etmək və onun resurslarının gələcək nəsillər üçün qorumasının bütün aspektlərini nəzərə alaraq, birlikdə həll edilməli olan iki mühüm məsələdir
İqlim dəyişikliyi kənd təsərrüfatına və ərzaq təhlükəsizliyinə ciddi təsir göstərir. Ekstremal hava şəraiti, torpaqdan istifadənin dəyişməsi, torpağın və suyun keyfiyyətinin pisləşməsi bütün dünya üzrə məhsuldarlığı azaldır və milyonlarla insan üçün ərzaq imkanlarını təhlükə altına qoyur.
Bu problemi həll etmək üçün kompleks tədbirlər görmək lazımdır. Birincisi, dayanıqlı qida istehsalını təşviq edəcək kənd təsərrüfatı təcrübələrinin və texnologiyalarının təkmilləşdirilməsinə diqqət yetirmək lazımdır. Müasir aqronomluq texnikalarının mənimsənilməsi və davamlı əkinçiliyin inkişafı məhdud resurslardan daha səmərəli istifadə etməyə və məhsulun məhsuldarlığını yaxşılaşdırmağa kömək edə bilər.
Bundan başqa, əhali arasında qənaətli istehlakın və davamlı həyat tərzinin vacibliyi ilə bağlı maarifləndirici kampaniyaların aparılması vacibdir. Biz hamımız gələcək nəsil qarşısında məsuliyyətimizi dərk etməli, ətraf mühitin mühafizəsi üçün tədbirlər görməliyik.
Beləliklə, ərzaq təhlükəsizliyi və iqlim dəyişikliyi bir-biri ilə sıx bağlıdır və biz birinə müraciət etmədən digərini həll edə bilmərik. Kənd təsərrüfatını yaxşılaşdırmaq, ətraf mühiti qorumaq və planeti gələcək nəsillər üçün qorumaq yolunda birlikdə çalışmalıyıq.
UNEC-in Mühəndislik fakültəsinin “ Qida Mühəndisliyi” ixtisasının
tələbəsi Ayna Qəribova
